हाळी...

जिवनाचा रिकामाच प्याला...

झिंगतो मी कळे ना कशाला

जिवनाचा रिकामाच प्याला

दूर झाले फुले वेचणारे

वेचतो मी फुलांतील ज्वाला

काय झाले पुढे आसवांचे

हे विचारू नये सांत्वनाला

राहिलो दूर तू मी तरीही

एक स्पर्शाविना स्पर्श झाला

काढली रात्र जागून सारी

चंद्र माझा सकाळीच आला

गायक-मयूर महाजन

कवी-सुरेश भट

संगीत-सुधाकर कदम

"Tasawwur"

"Tasawwur" Live

(Urdu ghazal programme)
GAZALANKIT-Sanskruti Arts Fesival,THANE.2015

                                            यकायक चांदनी चमकी,यकायक बर्क लहराई
                                            न जाने किस दरिचे से मुहब्बत की महक आई

                                           ये क़िस्मत के तमाशे है करो ना यूँ गिले शिकवे
                                           बदलती ह न तक़दीरे खुदा ने है जो लिखवाई

                                           मुझे संगदिल तू कह लेकिन तुझे भी मानना होगा
                                           मेरे ही पास आ आ कर कटेगी तेरी तनहाई

                                          कभी उस शख़्स के बार में अच्छी बात भी कह दो
                                          नहीं रिश्ता रहा लेकिन बनो ना इतने हरजाई

gazalgazal.blogspot.com/ मस्त !
गझल समजू इच्छिणारासाठी मोठा खजिना !  

  अहो, आजकाल जे गझलकारांचं पीक आलंय (की तण माजलंय असं म्हणू..?) त्यांना गझल आणि गझलगायकीचा अभिन्न सम्बन्ध असतो हेच माहीत नाहीये.....! गेल्या हिवाळ्यात महाराष्ट्रात आलो असताना चुकून गझलच्या एका कार्यक्रमाला बसावं लागलं.... (तरन्नुम नव्हतीच, त्यामुळे त्या कार्यक्रमाला ’मुशायरा’ म्हणायची माझीतरी तयारी नाही.) आजूबाजूला बसलेले लोक काहीजणांच्या काव्यवाचनाला खुर्चीतून उसळून दाद देत होते. शेवटी एकानं न राहवून मला विचारलं की मी एकदम शान्त कसा बसलोय...? मी सांगितलं की जे काही ऐकू येतंय, त्यात शेर कुठेच नाहीयेत, हिन्दी फिल्लमचे डायलॉग असावेत तसं काहीतरी आहे हे.... आणि भलाभला संगीतकार शीर्षासन करून उभा राहिला तरी यातल्या ओळींना चाल लावू शकणार नाही..... आता यांना मी गझलेचे शेर कसे म्हणू आणि काय दाद देऊ...?आणि अशा वेळी कविवर्य भटांनी आपली प्रत्येक रचना आपल्याला गायला लावून एका अर्थाने गझल आणि गायकीचा अभिन्न सम्बन्ध लोकांसमोर ठेवला होता, तो सगळा इतिहास आठवतो............ असो.

स्वामीजी निश्चलानन्द (हिमाचल प्रदेश)

मनातले तुझे मला....Sanskruti Arts Festival,THANE.2015

रियाध येथील उर्दू गझल अभ्यासकाची मराठी गझल विषयीची टिप्पणी...

न इस तरह भी खयालों मे कोई बस जाए...

):( Gσσ∂ ενεиιиG ):(

                                                     Live-Sanskruti Arts Festival,THANE.

न इस तरह भी खयालों मे कोई बस जाए

मैं अपने आप को सोचूँ,किसी की याद आए

तमाम रात रहा नींद का सफर जारी

सजे रहे किसी आँचल के मेहरबाँ साए

तुम्हारे पास पहुँचकर कुछ ऐसा लगता है

सफ़र से जैसे मुसाफिर वतन में आ जाए

वो चंद पल जो बचा लाए थे हम अपने लिए

सितम तो ये है के वो भी न हमको रास आए

हमारी जीत अलग है,हमारी हार अलग

ज़मानेवालो को ये बात कौन समझाए

गायिका-रसिका जानोरकर

संगीत-सुधाकर कदम

तबला-आशिष झा

सारंगी-फ़ारुख़ लतिफ़

संवादिनी-रामेश्वर

गिटार-मिलींद शेवरे

सूत्रसंचालन-दिलीप पांढरपट्टे

या अगोदर माझ्या दोन लेखांमध्ये तोडी रागाचा उल्लेख आलेला आहे.त्यात "मिलकर जुदा हुए","तुम्हारे शहर




का मौसम" तसेच मधुरानीने गायिलेल्या "वो जो हममे तुममे क़रार था" या गझलांच्या बंदिशींवर,त्यातील




वशिष्ठ्यांसह लिहिले होते.आज बशर नवाज़ साहेबांची "न इस तरह भी खयालों मे कोई बस जाए" या 




गझलच्या माझ्या बंदिशीबद्दल थोडे सांगावेसे वाटते आहे.या गझलची पहिली ओळ मंद्र सप्तकातील कोमल 




धैवतापासून सुरू होऊन मध्य सप्तकातील कोमल धैवतावर जाऊन वापस मंद्र सप्तकातील कोमल धैवतावर




येऊन मंद्र सप्तकातील भरदार निषाद दाखवून षड्जावर स्थीर होते.दुसर्‍या ओळीतील "किसीकी याद आए"




यातील हळवेपणा, मध्य सप्तकातील निषादावरून मींड्ने मंद्र सप्तकातील धैवतावर येऊन दाखविण्याचा 



प्रयत्न केला आहे.अंतर्‍यामध्ये इतकी विविधता आहे...ती ऐकल्याशिवाय कळणार नाही.तेथे तोडी न





राहता,तोडीमध्ये नसलेला कोमल निषाद,शुद्ध गांधार इतक्या चपखलपणे येतो,की प्रत्येक शेर ऐकताना हे




काय गौडबंगाल आहे ते मतल्यावर येईपर्यंत कळत 

नाही...

घाव...

घाव ओला जरासा होता

वेदनेचा दिलासा होता

रात्र आली तशी गेली ही

चंद्र माझा फिकासा होता

शोध जेव्हा तुझा मी केला

गाव सारा सुनासा होता

सोबतीला कुणीही नव्हते

एक माझा उसासा होता

चार डोळे मुक्याने झरले

तोच सारा खुलासा होता

"काट्यांची मखमल"

|| शब्दसुधा ॥

धनवटे रंगमंदिर,नागपूर.

प्रबोधन...

एक आठवण १९८२ ची...

कास्तकार...

(अष्टाक्षरी)

सरकार बदलाने
आत्महत्या न थांबल्या ।

घुसमटले शिवार,
शेते-वाड्या स्मशानल्या ॥

इथून तिथून सारे
फोकनाड्या मारणारे ।
आश्वासने देऊनिया
सामान्या फसवणारे ॥

जमीन अधिग्रहण
विधेयक ‘शंकासुर’ ।
सामान्यांच्या मुळावर
उद्योगपत्यांचा वार ॥

कृषीक्षेत्र घटताहे
त्याचे कोणा नसे काही ।
उद्योगधार्जिणी दिसे
आपली ही लोकशाही ॥

नागरीकरण असे
खरे बकालीकरण ।
राजकारण्यांसाठी हे
मतांचे राजकारण ॥

नापीक जमीनीसवे  
सुपीक जमीनीवर ।
बांधते बिल्डर लॉबी
बहुमजल्यांचे घर ॥

सार्‍या प्रश्नांच्या मुळाशी
कुणा जावेसे ना वाटे ।
फक्त खुर्चीसाठी असे
पक्षांंचे तीर-कमठे ॥

-सुधाकर कदम-

१ मे २०१५

महाराष्ट्रदिन

Sanskruti Arts Festival,THANE.24/25/26 April,2015

 GAZALANKIT
उद्घाटन...

दत्तप्रसाद रानडे यांना स्मृतीचिन्ह प्रदान करताना....

"तसव्वुर" Urdu Ghazal

शायरा मोनिका सिंग यांना स्मृतीचिन्ह प्रदान करताना....

( एक विडंबन)

हजल... ( एक विडंबन)

"जरि दाखवती हे गवई शाहू न फुल्यांचा बाणा

प्रत्यक्ष गीत गाताना घेतात तुघलकी ताना..." 

या डी.एन.गांगण यांच्या गझलचे विडंबन...

कृपया कोणीही गंभीरपणे घेऊ नये,ही नम्र विनंती. 

जरि दाखवती हे कवई शाहू न फुल्यांचा बाणा
प्रत्यक्ष गीत लिहुनीया चाटतात का पायांना

भाषांतर करणार्‍याचे डबक्यातच बेडुक होते
जो तरन्नुमावर तरला तो पोपट एक शहाणा

उच्छाद मांडला आहे गायक नि गझलकारांनी
हा रसिक महाराष्ट्राचा अगतिक न केविलवाणा

बेइमान कुठले सांगा व इमानदारही कुठले
नांदून घरी दुसर्‍याच्या घे तिसर्‍याचाच उखाणा

खोर्‍याने उपसुन घेती देउनिया ‘टका’ कवींना
टाकती जणू उंटाच्या तोंडात जिर्‍याचा दाणा

कविता अन् गझलेमध्ये असतो ना फरक जरासा
हे समजुन ना घेणारे करतात उगीच ठणाणा 

सुधाकर कदम

८/४/१०१५

शब्द...

मराठीतील पहिली ‘नात’.....

चंदनाचे फूल...

इंद्रियात न्हाता
सारी इंद्रायणी
पान्हावली वाणी
तुकयाची...

घनवत्स नभ
उतरता डोळी
मागोमाग ओळी
अभंगाच्या...

चंदनाचे फूल
येता वेदनेला
फुटे अक्षराला
अग्नी-पंख...

देहाच्या जात्यात
भरडता ओळी
निथळती डोळी
थेंब-थेंब...

अनाहत नादे
व्याकुळता गात्र
अत्र नि परत्र
एक विठू...

डोहाळता गाथा
आक्रंदला जीव
तरी नाही ठाव
कोणी दिला...

दीन समाधीचे
सोहळे सांगती
देहूतली माती
आसमंता...

नंदादीपा तुझी
काजळी जपत
रडतेय वात
रात्रं-दिन...

सुधाकर कदम

तुकाराम बीज

७.३.२०१५ 

आडवाटेवरील कलावंत-दया मिश्रा

नुकताच आम्हाला सोडून गेलेला जिवलग मित्र आणि माझ्या सांगीतिक वाटचालीचा एक साक्षीदार 

दयाशंकर मिश्रा याचा दै. लोकमत मधील एक जुना लेख...

माझी पहिली कविता..."सरगम तुझ्याचसाठी"

मराठी गझल गायकीत स्थिरावल्यानंतरची माझी पहिली कविता...१९८४

सुरेश भट उवाच...१९८२

साहित्यदीप प्रतिष्ठानच्या मुशायर्‍यानिमित्य झालेल्या भेटी-गाठी...१३/२/२०१५

गझलकार अनिल कांबळे,चंद्रशेखर सानेकर,जोत्स्ना चांदगुडे,मी,धनंजय तडवळकर

अनिल आणि मी...

संगीता जोशी,मी आणि ए.के शेख

मी,चंद्रशेखर सानेकर,चित्तरंजन भट वगैरे...

मुलाखत....दूरदर्शन (सह्याद्री) मुंबई. Music Track.

दि.६ डिसेंबर २०१४

नोंद इतिहासाची...

सिंहावलोकन,

सुवर्णमहोत्सवी महाराष्ट्र,

नोंद इतिहासाची-वेध भविष्याचा,

विशेष पुरवणी,

दैनिक लोकमत,नागपूर. २ मे २०१०

(आपणही आपली टिमकी वाजवावी म्हटलं ! हाःःःःहाःःःःहाःःःःःःःःःःः)

सुरेश भटांच्या हस्ताक्षरातील ऐतिहासिक दस्तावेज.१९८१

                                                                                                                                               (दै.लोकमत,नागपूर करीता दिलेली जाहिरात.)

२००५ मध्ये मी सुरू केलेला छोट्या प्रमाणावरील "गझलकट्टा" सुरेश भट

गझलमंचाने मोठ्या प्रमाणावर सुरू केल्याबद्दल 

मंचाचे सुरेशकुमार वैराळकर व वैभव जोशी यांचे मनःपूर्वक आभार....

गझलकट्टा २०१५....भेटी-गाठींची क्षणचित्रे. 

डावीकडून डो.राम पंडित,सुधाकर कदम,गझलकारा संगीता जोशी आणि ज्येष्ठ सिनेदिग्दर्शक राजदत्त, 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              युवा गझलकार जनार्दन म्हात्रे.गझलकारा प्राजक्ता पटवर्धन आणि सुधाकर कदम.

_______________________________________________________________
                                                                                                                                                                          गझलकार सदानंद बेंद्रे,सुधाकर कदम.वैशाली शेंबेकर मोडक.