"अल्लाह करे हम ना कभी होश में आये"

         आपल्या महाराष्ट्रात कलाकारांच्य़ा अनेक खाणी आहेत.परंतू त्या खाणीतील काही हिरे सगळ्य़ांना माहीत होतात.ज्यांना ’गॉडफादर’ मिळत नाही,मिडिया जवळ करीत नाही किंवा स्वाभिमानी वृत्तीमुळे अलिप्त आहतात. असे हिरे मात्र खाणीतून बाहेर निघून,पै.लू पडूनही दुर्लक्षीत राहतात.          आज अशाच एका हिर्‍याची माहिती आपणास देत आहे.तो हिरा एक अपंग स्त्री आहे.
हसत-खेळत बालपण घालविताना अचानक नियतीने पायातील बळच काढून घेऊन तिच्या काखेत कुबड्या दिल्या.तिच्या बालमनावर काय परिणाम झाला असेल ? याचा नुसता विचार केला तरी अंगावर काटा उभा राहतो.पण ती हरली नाही.जसे जमेल तसे शालेय शिक्षण व गायनाचे धडे घॆत आपली संगीत कला विकसीत करून कोल्हापुर वासियांची ’करवीर कोकीळा’ बनली.

          कुबड्यांमध्ये देह सावरत आपल्या संगीताराधने सोबतच इतरांनाही गायन कला मिळावी म्हणून शिवाजी विद्यापीठाच्या संगीत विभागात मानद कलाकार म्हणून मार्गदर्शनही केले.१९८२ मध्ये माझा कोल्हापुरातील पहिला कार्यक्रम रोटरी क्लबने तिकीट लावून राजर्षी शाहु महराज सभागृहात आयोजित केला होता.त्यातील रसिकांमध्ये ’ती’ सुद्धा होती.गझलची शौकीन,
स्वतः सुंदर गात असून दिलखुलास दाद देणारी...(असे चित्र आजकाल बघायला मिळत नाही.एका क्षेत्रातील आणि तेही संगीत क्षेत्रातील दोन व्यक्ती एकमेकांना पाण्यात पाहण्याच्या पलिकडे काहीच करीत नाही.असो...’कालाय तस्मै नमः’) कार्यक्रमानंतर ती मला आवर्जून भेटली.त्यानंतर आमच्या भेटी,मैफली सुरू झाल्या.जुळून आलेले बहीण-भावाचे नाते अधिक घट्ट झाले.ते आजही तसेच आहे.हळू-हळू तिने स्वतःला नसीमा हुरजुकसोबत अपंग संस्थेच्या सेवेत स्वतःला झोकून दिले.
         तिच्या ऐन भराच्या काळात चित्रपटात गायिली,प्रकृतीला झेपेल त्याप्रमाणे कार्यक्रमही करीत गेली.
श्रीकांत ठाकरेंसारख्या संगीतकाराच्या दिग्दर्शनाखाली गायिली.सुरेल,गोड आवाज,सुंदर गाणॆ,उत्कृष्ट मार्गदर्शन याचे भरवशावर बरेच काही करण्याचा प्रयत्न करीत गेली.या सुरेल प्रयत्नांची दखल मुंबई दूरदर्शनने घ्यावी यासाठी "शब्दांच्या पलिकडले" या तेव्हाच्या लोकप्रिय कार्यक्रमात वर्णी लागावी म्हणून खूप प्रयत्न केले.निर्मिती प्रमुखाला ऐकविण्याकरीता म्हणून खास स्टुडिओमध्य्रे ध्वनिमुद्रण करून गाणी पाठविली परंतू शासकीय पैशाने,ज्यांना प्रसिद्धीची गरज नाही अशा मोठ-मोठ्या कलाकारांना बोलावून आपली टिमकी मिरविणार्‍या दूरदर्शनने, अशा अनेक चांगल्या होतकरु कलाकारांना ’दूरदर्शनच्या पलिकडे’च ठेवले.हा माझाही अनुभव आहे.

            "शब्दांच्या पलिकडे" सोबतच आता-आताचा ’M2G2’ चा अनुभव तसाच आहे.या कार्यक्रमात मला सहभागी करून घ्यावे म्हणून माझ्या मुलीने (भैरवी) मला न सांगता माझी संपुर्ण माहीती,पुस्तके,टी सिरिज ने काढलेला पं.शौनक अभिषेकी व अनुराधा मराठे यांच्या आवाजातील मी संगीतबद्ध केलेला ’अर्चना’ हा भक्तिगीतांचा अल्बम वगैर या कार्यक्रमाच्या निर्मात्यांकडे २००६ मध्ये पाठविला.मधुन-मधुन ती दूरध्वनीवरूनही चौकशी करीत होती.हे तिने मला २०१० मध्ये सांगितले.आजतागायत मला निमंत्रण मिळाले नाही.मधल्या काळात आमचे एक "हास्यसम्राट" मित्र येथे कार्यक्रमानिमित्त आले असता ’दूरदर्शनच्या कोणत्याही कार्यक्रमात सहभागी व्हायचे असेल तर तिथल्या ’नंदीची’ (मध्यस्थाची) सर्वप्रथम पूजा करावी लागते’असे वक्तव्य केले.हे मला जमणे नव्हते .....

          सांगायचे तात्पर्य असे, की तुमच्याकडील कलेपेक्षा तुमच्याकडील पदाचे,पैशाचे किंवा राजकीय बल किती आहे यावर आपली किम्मत ठरते.अर्थात यालाही काही अपवाद निश्चितच आहेत.या अपवादांमुळेच आज हयात नसलेल्या अनेक कलाकारांना आपण दूरदर्शनवर बघू शकतो.पण ही फक्त चंदेरी किनार आहे,बाकी सारा काळाकुट्ट अंधार असल्याचे खालील गझल ऐकल्यावर आपल्या लक्षात येईल.

          तर ही अशी गुणी गायिका कोण ? हा प्रश्न आपणास पडला असेल...तर ती आहे करवीर कोकिळा रजनी करकरे देशपांडे...! तिच्या आवाजात ऐका ’नूह’नाज़िर यांची दिनकर पोवार यांनी स्वरबद्ध केलेली उर्दू गझल...

"अल्लाह करे हम ना कभी होश में आये"

         या गझलच्या बंदिशीत बागेश्री आणि गोरखकल्याण या रागांचा सुंदर उपयोग संगीतकाराने केला आहे.मुळात गोरखकल्याण म्हणजे एक गोरखधंदाच आहे. यात कल्याण कुठेच दिसत नाही.तरी पण नाव गोरख कल्याण ! असो...या गझलमध्ये कोठे गोरख ,तर कोठे बागेश्री असा आभास निर्माण करत ही गझल आपल्या समोर येते.त्यात कोमल धैवतासारख्या विवादी स्वरांचाही अतिशय सुंदर
उपयोग दिनकर पोवारांनी बंदिश करताना केला आहे.ही गझल ऐकतांना मला सतत आशबाईंचा भास होत होता.त्या काळात जर मला संगीतकार म्हणून काम मिळाले असते तर मी रजनीकडून निश्चितच गाऊन घेतले असते...