गझल

माझी मराठी गझल गायकी

मराठी गझल गायकीला तशी कोणतीही परंपरा नाही.माझ्या अगोदर मराठी गझल,गझलसारखी गाण्याचा फ़ारसा प्रयत्न कोणीच केला नसल्यामुळे मराठी गझल गाणे हे माझ्यासाठी आव्हान होते.मराठीमध्ये गझल जशी उर्दूकडून आली तशीच मराठी गझल गायकीही उर्दू गझल गायकांकडून उचलावी लागली.माझी गायकी किंवा ढंग हा पाकिस्तानचे मेहदी हसन,फ़रिदा खानम,गुलाम अली व आपले जगजीत सिंग ह्यांच्या गायकीवरुन तयार झाला आहे.त्या काळात विदर्भातील यवतमाळ जिल्ह्यातील आर्णी सारख्या आडवळणी गावात वरील गायकांच्या ध्वनिमुद्रिका सुध्दा मिळत नव्हत्या.पाकिस्तान रेडिओवरुन जे काही ऐकायला मिळायचे त्यावरुन मला जेवढे शिकता येईल तेवढे शिकत गेलो.पुढे स्व.सुरेश भटांनी मला मेहदी हसन,फ़रीदा खानम, यांच्या ध्वनिफ़िती दिल्या.हळूहळू गुलाम अली,जगजीत सिंग,बेगम अख्तर यांच्याही गायकीचा अभ्यास करुन मी माझा वेगळा असा बाज निर्माण केला. (पृष्ठ क्रमांक क्लिक केल्यास एक- एक पृष्ठ आपल्याला वाचता येईल)

पृष्ठ क्र.



Thursday, June 16, 2022

आद्य मराठी गझलगायकाचा वाचनीय कवितासंग्रह...डॉ.अविनाश सांगोलेकर

  • आद्य मराठी गझलगायकाचा वाचनीय कवितासंग्रह

          कविवर्य  सुरेश भट ह्यांनी अनेकांना लिहिते केले , तर अनेकांना गातेही केले. आद्य मराठी गझलगायक , गझलगंधर्व सुधाकर कदम हे मात्र अधिक भाग्यवान आहेत.कारण त्यांना मराठी गझलविश्वात सुरेश भटांनी गाते तर  केलेच , शिवाय लिहितेही केले.कदम हे उत्तम गझलगायक आणि तितकेच उत्तम संगीतकार आहेत , हे सर्वश्रुतच आहे.मात्र कदमांच्या प्रसिद्धीपराड्गमुख वृत्तीमुळे ते कवी आहेत , हेच त्यांचे दोन कवितासंग्रह प्रकाशित होऊनही काव्यप्रेमींना फारसे माहीत होऊ शकलेले नाही.
             ' काळोखाच्या तपोवनातून ' हा कदमांचा दुसरा कवितासंग्रह असून तो सासवडच्या स्वयं प्रकाशनाने पुण्यात २१ डिसें. २०२१ रोजी समारंभपूर्वक प्रकाशित केला आहे. हा संग्रह वाचल्यानंतर हे स्पष्ट होते की ,सुधाकर कदमांचे गझलगायन जसे श्रवणीय आहे,तसेच त्यांचा हा कवितासंग्रहही वाचनीय आहे.त्यात ८३ कवितांचा अंतर्भाव असून ह्या कविता गझल , हझल , गीत,अभंग , विडंबनकविता , तसेच अन्यही  कविताप्रकारांमधील आहेत.ह्या संग्रहाचे मर्म उलगडून दाखवणारी अभ्यासपूर्ण अशी सहा पृष्ठांची प्रस्तावना डॉ.राम पंडित ह्यांची लाभलेली आहे.
         कदमांच्या तत्त्वचिंतक आणि त्याच वेळी कलंदर असलेल्या बहुपेडी व्यक्तिमत्त्वाचे हृद्य दर्शन त्यांच्या बहुतांश कवितांमधून घडते. वानगीदाखल ' सध्यात्म ' ही कविता पहावी.अध्यात्माचे सध्याचे रूप हे सश्रद्ध माणसालाही कसे अश्रद्ध करते , हे ह्या कवितेतून कदम फार भेदकपणे चित्रित करतात. दुसरे असे की , ते वयोवृद्ध जरी असले , तरी त्यांच्या काही प्रेमकविता पाहिल्यानंतर मात्र ते ' अभी तो मैं जवान हुं ' असेच म्हणत आहेत , असे वाटत राहते. ह्या आणि अशा इतरही कारणांमुळे कदमांचा हा संग्रह वाचनीय तर झालेला आहेच.शिवाय तो संग्रहणीयही झालेला आहे.म्हणून तो काव्यप्रेमींनी आवर्जून विकत घेऊन वाचायला हवा , संग्रही ठेवायला हवा, असे सुचवावेसे वाटते.

प्राचार्य डॉ.अविनाश सांगोलेकर ,
डी - २०२ , विंडसर रेसिडेन्सी, बालेवाडी फाटा, 
बाणेर , पुणे - ४११०४५ 
( भ्रमणध्वनी : ९८५०६१३६०२ )


 

No comments:





संगीत आणि साहित्य :