गझल

माझी मराठी गझल गायकी

मराठी गझल गायकीला तशी कोणतीही परंपरा नाही.माझ्या अगोदर मराठी गझल,गझलसारखी गाण्याचा फ़ारसा प्रयत्न कोणीच केला नसल्यामुळे मराठी गझल गाणे हे माझ्यासाठी आव्हान होते.मराठीमध्ये गझल जशी उर्दूकडून आली तशीच मराठी गझल गायकीही उर्दू गझल गायकांकडून उचलावी लागली.माझी गायकी किंवा ढंग हा पाकिस्तानचे मेहदी हसन,फ़रिदा खानम,गुलाम अली व आपले जगजीत सिंग ह्यांच्या गायकीवरुन तयार झाला आहे.त्या काळात विदर्भातील यवतमाळ जिल्ह्यातील आर्णी सारख्या आडवळणी गावात वरील गायकांच्या ध्वनिमुद्रिका सुध्दा मिळत नव्हत्या.पाकिस्तान रेडिओवरुन जे काही ऐकायला मिळायचे त्यावरुन मला जेवढे शिकता येईल तेवढे शिकत गेलो.पुढे स्व.सुरेश भटांनी मला मेहदी हसन,फ़रीदा खानम, यांच्या ध्वनिफ़िती दिल्या.हळूहळू गुलाम अली,जगजीत सिंग,बेगम अख्तर यांच्याही गायकीचा अभ्यास करुन मी माझा वेगळा असा बाज निर्माण केला. (पृष्ठ क्रमांक क्लिक केल्यास एक- एक पृष्ठ आपल्याला वाचता येईल)

पृष्ठ क्र.



Wednesday, November 8, 2023

आठवणीतील शब्द स्वर...(लेखांक १३)

 आर्णीला नोकरी लागायच्या अगोदर व लागल्यावर, सुरेश भटांची प्रत्यक्ष भेट होण्याअगोदर यवतमाळातील गायिका प्रमोदिनी मॅथ्यूंना सोबत घेऊन भावगीत,भक्तीगीतांबरोबरच मी स्वरबद्ध केलेल्या गीत-गझलांचे कार्यक्रम करायचो.सोबतच नाटकांना संगीत देणे,शाळा-शाळातील सांस्कृतिक कार्यक्रमासाठी गाणी बसवून देणे,अकॉर्डियन वादक म्हणून नाईट प्रमाणे इतरही ऑर्केस्ट्रासोबत काम करणे. असे अनेक सांगीतिक उपदव्याप केलेत पण कुणाच्याही लग्नात कितीही बिदागी देऊ केली तरी मी गायिलो नाही.हां, ऑर्केस्ट्रातील गायक गाणार असले तर त्यांना स्वागतगीत स्वरबद्ध करून द्यायचो,मंगलाष्टकांची तयारी करून द्यायचो. पण मी स्वतः या भानगडीत आयुष्यभर पडलो नाही. असो! आमच्या गीत-गझल मैफलीच्या तबला साथीला शेखर सरोदे असायचा. (शेखर सरोदे म्हणजे यवतमाळ जिल्ह्यातील मेटीखेडा येथील सरोदे या प्रसिद्ध घरातील व सध्याचा पुण्यातील प्रसिद्ध वकील असीम सरोदेचा काका.) शारदोत्सव, गणेशोत्सव, दुर्गोत्सव, आणि रसिकांनी तिकीट लावून आयोजित केलेले कार्यक्रम विदर्भभर चालत.कधी कधी सूत्र संचालनासाठी कवी शंकर बडे तर कधी सुरेश गांजरे सोबत असायचे.खाजगी घरगुती मैफल असली तर सूत्र संचालन मीच करायचो.त्या काळी रेडिओ सिंगर असणे ही फार मोठी बाब समजल्या जायचे.जाहिरातीच्या पत्रकांवर ( pamphlets) तसे नमूद करायचे.(सोबत वणीच्या साहित्यांकुर शाखेने आयोजित केलेल्या  लोकमान्य टिळक महाविद्यालयातील सभागृहातील पत्रक आणि इतर काही पत्रके ( pamphlets) जोडली आहे.ती अवश्य बघून आनंद घ्यावा.मी पण अधून-मधून घेत असतो,म्हणून म्हटले!)













संगीत आणि साहित्य :